Basa Krama Alus

 

Basa krama alus iku basa kang ngajeni banget. Biyen arane basa krama inggil. Krama inggil iku sing ana mung tumrap tembung, yaiku tembung krama inggil. Tembung krama inggil iku tembung kang digunakake kanggo nginggilake utawa ngajeni wong sing diajak guneman utawa wong sing digunem. Kosok baline tembung krama andhap, yaiku tembung kang digunakake kanggo ngandhapake awake dhewe, kang tegese ngajeni wong liya.

Wujude krama alus dumadi saka tembung-tembung krama kacampuran tembung krama inggil utawa tembung krama andhap, saengga basane luwih alus lan ngajeni banget. Kaya dene basa ngoko andhap, sing nganggo tembung krama inggil yaiku tembung sesulih purusa, tembung kriya (panindake) lan barang kaluwihane.  Yen tumrap awake dhewe ora kena nganggo tembung krama inggil (ora kena ngramakake awake dhewe), kepara yen ana kudu nganggo tembung krama andhap. Tembung krama inggil sing digunakake iku tujuane kanggo ngurmati wong sing diajak guneman. Kosok baline tembung krama andhap iku kanggo ngandhapake awake dhewe.

Basa krama alus bisa digunakake kanggo guneman marang sapa wae sing pancen kudu dikurmati. Panganggone kaya ta:

(1)         Wong enom marang wong tuwa.

(2)         Batur marang bendarane.

(3)         Murid marang gurune.

(4)         Andhahan marang pimpinane.

(5)         Kanca karo kanca sing durung kulina.

 

Gatekna tuladha iki:

a.    Bu  Darwati  nate  ngendika,  panjenenganipun   boten  badhe     kondur  menawi dereng purna pakaryanipun.

b.    Manawi Ibu badhe dhahar, ngersakaken dhaharan punapa, mangga kula ladosi!

c.     Simbah  badhe  tindak  dhateng  Jakarta nitih kreta,    bidhalipun mangke tabuh sekawan sonten.

d.    Kula mboten mangertos ingkang dipunngendikaken Pak Roni, pramila kula nyuwun dipunandharaken malih.